Argiope bruennichi, Wespenspin
cocon bouw en eieren leggen

Algemeen Variatie Coconbouw en eieren Meer informatie Jonge spinnen Mannetjes spinnen Naschrift

Argiope bruennichi, zaadpluizen in het web
Argiope bruennichi met zaadpluizen in het web.

Algemeen:

Stam: Arthropoda (geleedpotigen)
Klasse: Arachnida (spinachtigen)
Orde: Araneae (spinnen)
Familie: Araneidae (wielwebspinnen)
Geslacht: Argiope

Van de sinds 1980 in Nederland voorkomende, zuid Europese, wespenspin of tijgerspin (Argiope bruennichi), vind ik in twee achtereenvolgende jaren een exemplaar in onze tuin, in 2008 en 2009.
Na de strenge winter (2009/2010) had ik niet verwacht deze spin weer in de tuin te hebben. Maar op 24-07-2010 ontdek ik weer een wespenspin in de tuin. Het grote web zit helemaal vol met zaadpluizen en valt daardoor goed op.

Argiope bruennichi, webspinnend

omhoog

Home

Variatie:

2010 lijkt een jaar met een complete invasie van deze spinnen, op een dag telde ik er 23 in de tuin. Ze bouwen hun web dicht bij de grond tussen het gras. Dit web staat onder een hoek van 60 graden met de bodem en de spin hangt op zijn kop aan de onderkant van het web. Een crime dus voor een foto.
De meeste spinnen zitten tussen dicht gras en aangezien er veel hoornaarwespen vliegen durf ik de spinnen niet vrij te maken voor de foto omdat ze dan, een makkelijke prooi vormen voor de wespen. Alleen van sommige heb ik een foto van de bovenkant kunnen maken. De foto's die ik heb tonen aan, dat de tekening van de spinnen erg variabel is.

Argiope bruennichi

omhoog

Home

Coconbouw en eieren leggen

De spinnen leggen hun eieren in een soort urntje. Het was best moeilijk deze te vinden. Ik verwachtte ze aan te treffen naast het web, maar soms zit er wel vijftig centimeter tussen web en cocon. De cocons zitten op ongeveer vijftien tot vijftig centimeter boven de grond en zijn vastgemaakt aan de planten. Zonder ze vrij te maken zijn ze moeilijk te fotograferen, daarom drie verschillende naast elkaar om een beeld te kunnen vormen. De spinsels hebben een doorsnede van ongeveer twee tot drie centimeter en hebben donkere strepen.

Argiope bruennichi, cocon

9-9-2010 Al een hele tijd vroeg ik me af hoe de wespenspin haar eieren in de cocon krijgt. De cocons zijn als je er naar kijkt net bolle flesjes met kurk. Mijn veronderstelling was dan ook, eerst flesje maken, eieren erin leggen en afsluiten aan de bovenkant.
Zo werkt het dus niet. De spin begint met het deksel van een dicht geweven licht gekleurde zijde, dat onder een vrij open draden wirwar wordt geweven.

Argiope bruennichi deksel spinnen

Daaronder wordt een soort plug van zeer open losdradig spinsel gemaakt. De onderkant van de plug wordt met een matje bekleed van dichtgesponnen lichter gekleurde zijde dat aan de onderrand van de plug wordt vastgezet. Als dit klaar is maakt de spin nog een paar rondjes en zet het matje ook verder naar boven vast.

Argiope bruennichi plug spinnen

Argiope bruennichi matje spinnen

Argiope bruennichi matje boven vastzetten

Nu gaat de spin met de buik omhoog onder het matje hangen en begint de eieren te leggen. Je ziet een gele druppel eieren verschijnen op de buik van de spin. Wordt de druppel eieren wat groter, drukt de spin haar hele lichaam tegen het matje. De druppel eieren plakt dan vast aan het matje. Vervolgens gaat het eieren leggen door en wordt regelmatig de massa vastgedrukt. Uiteindelijk zit er een flinke kluit eieren onder aan het matje.

Argiope bruennichi eieren leggen
A. bruennichi eieren leggen

Als de spin klaar is met het leggen spint ze van witte zijde een laag om de eieren, het lijkt dezelfde zijde waarmee ze ook haar prooien vastbindt, alleen gaat het inspinnen veel rustiger. Dit inspinnen met wit draad gaat ongemerkt over in de losse bruine draden die ook in de plug zijn gebruikt.

Argiope bruennichi eieren inspinnen

Argiope bruennichi bruine draden

Later wordt dit weer een los weefsel van witte draden waarna de buitenkant wordt aangebracht met het patroon van zwarte strepen.

Argiope bruennichi losse draden

Argiope bruennichi buitenkant cocon

Het geheel wordt dan nog eens zeer stevig verankerd in de grashalmen met dikke draden die verder uit elkaar liggen.

Argiope bruennichi verankeren cocon

Argiope bruennichi verankerde cocon

Het hele proces duurt enkele uren en bij de twee spinnen waaraan ik het heb waargenomen wordt er begonnen tegen de schemering en duurt het tot diep in de nacht voor alles klaar is.
Van de eerste spin heb ik niet gezien wanneer ze begint, ik ontdek ineens het dekseltje. Nadat ik wat foto’s heb gemaakt heb ik een half uur gewacht en ben weer gaan kijken. Het is koud en regenachtig met veel wind. Ik ben te laat om het eieren leggen te zien, de spin is al bezig de eieren in te weven. Nog een uur later heeft ze het losse weefsel om de eieren gemaakt. Het is dan elf uur ’s avonds. De afgebouwde cocon heb ik de volgende avond gefotografeerd, de spin zit nog op de cocon. Terwijl ik daar mee bezig ben zie ik dat de spin die er vlak naast zit geen nieuw web heeft gesponnen, maar rondjes draait onder een los weefsel. Ze is duidelijk ook een deksel aan het weven. Wijs geworden van de dag ervoor, ga ik binnen een half uur weer kijken en blijf vervolgens ruim een uur bij de spin om de ei afzetting te kunnen vastleggen.
Sommige spinnen hebben wel drie cocons gemaakt, van anderen kan ik niets vinden in de omgeving van het web. De afstand van cocon tot het dichtstbijzijnde web varieerde van enkele decimeters tot bijna een meter.

omhoog

Home

Meer informatie:

Van de vele wespenspinnen die ik deze zomer in de tuin vond, zijn er half september maar weinig over. Het lijkt erop dat het koude weer de spinnen minder actief maakt. Af en toe blijft een spin nu ook dagen bij de vers gelegde cocon zitten.
Op een van de cocons heeft een krabspin een nieuw jachtterrein gevonden.

Argiope bruennichi dagen bij verse cocon

Argiope bruennichi cocon met krabspin

Mannetjes van de wespenspin heb ik niet gevonden, op een foto van een vrouwtje staat een onscherp kleiner spinnetje dat een mannetje zou kunnen zijn, maar die zag ik pas toen ik de foto op de computer bekeek en in de tuin kon ik hem niet terugvinden. Zo blijft er nog wat over om volgend jaar naar uit te kijken. Tot slot nog twee opnames van een spin met de meest voorkomende prooi, de sprinkhaan.

Argiope bruennichi

Argiope bruennichi, sprinkhaan prooi

Argiope bruennichi met prooi Stethophyma grossum

27-11-2010 Het vriest en de eikapsels zien er niet allemaal goed uit. Enkele zijn wat ingevallen, ik ben benieuwd of er volgend jaar veel jonge spinnen uitkomen.

cocon in de vrieskou

Argiope bruennichi lege cocon

24-03-2011 Sommige cocons zijn leeg, er zit een gat onder het deksel en de cocon is geheel leeg, er zitten geen spinseldraden, eieren of jongen meer in. In een lege cocon vind ik een vervellingshuid en de vervelde kop van ik denk een rups, maar voordat ik het goed kan bekijken waait het weg. Het lijkt er dus op dat er een insectenlarve is die de cocons leeg eet.

omhoog

Home

Jonge spinnen:

10-04-2011 Er ligt een cocon waar de bruine draden van de plug uitsteken en omdat ik denk dat ook deze cocon is leeggegeten trek ik aan de bruine draden en zie dan dat er jonge spinnetjes inzitten. Nadat ik een aantal foto's heb gemaakt leg ik de cocon terug tussen het gras. Op de foto's zijn de jonge spinnetjes te zien en de vervelling huidjes van een eerdere vervelling van de kleine spinnetjes.

Argiope bruennichi jonge spinnen

26-06-2011 Het is gelukt, vandaag heb ik de eerste jonge spinnen in hun webjes gevonden. Ze zijn nog erg klein maar het web heeft al de zigzag tekening. Met de nodige moeite is het gelukt er twee op de foto te krijgen, één van boven en één van de onderkant. Ze zaten dicht bij elkaar en het geeft hoop op weer een groot aantal wespenspinnen in de tuin dit jaar.

Argiope bruennichi jonge spin in web

omhoog

Home

Mannetjes spinnen:

Volwassen mannetjes spinnen kun je herkennen aan de verdikkingen op de tasters. Ook wel bokshandschoen genaamd. Het is een makkelijk te zien kenmerk.
22-07-2011. In het natuurgebied het Metbroekbosch in Smeerling heb ik een aantal spinnen gevonden. Het waren één volwassen vrouw, twee volwassen mannen en een veertien tal jonge vrouwen. Eindelijk dus foto's van het mannetje. De linkse laat duidelijk de bokshandschoentjes zien, de rechtse is wat gehavend, mist een bokshandschoen en een poot.

Argiope bruennichi man

Een mannetje heeft zijn net op ongeveer vijf cm afstand van het web van een jong vrouwtje gebouwd, je ziet ze samen op de grote foto hieronder. Daaronder het mannetje vanaf de rugzijde en hetzelfde mannetje, waarbij de bokshandschoentjes heel duidelijk zijn te zien.
Aan deze bokshandschoenen, de verdikte palpen kun je mannelijke spinnen herkennen. Ze worden gebruikt bij de paring. De man maakt een klein webje, zet daar een druppel sperma op af en neemt het dan op in de palp die werkt als een soort vulpen. Bij de paring brengt de mannelijke spin zijn sperma bij de vrouw in met behulp van deze palp. De vorm van de palp past alleen bij vrouwen van dezelfde soort, het zgn. sleutel en slot principe. Het is bij elke soort verschillend, net als het epigyne, de vrouwelijke uitwendige geslachtopening. Beide worden vaak gebruikt om de soort te determineren.

Argiope bruennichi stel

Argiope bruennichi man

Argiope bruennichi vrouw met twee mannen

omhoog

Home

Naschrift

17-08-2011.
Eindelijk, Martha heeft in de tuin een volwassen vrouwtje wespenspin gevonden.
11-09-2011. Het is een slechte zomer voor de spinnen in de tuin geweest. Totaal heb ik drie volwassen spinnen gezien en twee cocons gevonden. Bij mijn bezoeken aan natuurgebieden vind ik dit jaar wel gewone aantallen. Het kan zijn dat vorig jaar een uitzondering was in onze tuin, met grote aantallen van deze soort spinnen.

2012 Dit jaar twee vrouwtjes in de tuin gevonden en van de ene 2 de ander 1 cocon(s). Dit is kennelijk een gewoon aantal en 2010 was een uitzondering met 23 spinnen. Bij enkele bezoeken aan het natuurgebied Het Meerstalblok in Zwartemeer heb ik dit jaar echt heel grote aantallen wespenspinnen gezien en heel veel ei pakketten.

Argiope bruennichi 2012

29-07-2014 Het vorige jaar een klein aantal volwassen spinnen in de tuin. Dit jaar zijn er weer erg veel. Op één ronde 21 spinnen gezien, afgelopen dagen ook enkele mannetjes, vandaag geen mannen. Het is nog te vroeg voor ei cocons, veel van de vrouwtjes zijn nog niet volwassen. Het vreemde is wel dat de spinnen dit jaar in het gecultiveerde deel van de tuin zitten, in het meer wilde gedeelte waar ze altijd zaten heb ik nog niet een gevonden.

Argiope bruennichi 2014

Vandaag 13-08-2014 voor de eerste keer een hoornaarwesp betrapt die een van de spinnen heeft opgegeten. De foto laat niet bepaald duidelijk zien wat zij eet, maar het was in het net van een wespenspin en zo te zien is de spin met prooi en al opgegeten.

Vespa crabro, hoornaarwesp 13-08-2014

10-11-2014 De spinnen waren dit jaar snel verdwenen, ik denk dat het grootste gedeelte is opgegeten. Cocons heb ik weinig gezien, maar één en die was na twee dagen al leeg gegeten, waarschijnlijk door de muizen.

14-08-2015
Achter het web van het vrouwtje zie je de losse constructie van het web dat door een mannetje is gemaakt.

Argiope bruennichi losse dikke draden
Argiope bruennichi, losse dikke draden

19-09-2016
Ondanks alle moeite die de spin doet om een goede bescherming voor de eieren te maken, zijn er altijd dieren die de eieren weten te vinden. Hier is een vrouwtje sluipwesp druk bezig met het afzetten van haar eigen eieren in de eieren van de spin.

Ichneumon, sluipwesp ♀

omhoog

Home