Stekelhuidigen

Medusahoofd Astroboa granulatus

De stekelhuidigen vormen een diverse groep. Hieronder vallen de zee-egels, zeesterren en zeekomkommers.

Veel van deze dieren zijn nacht actief, omdat ze een smakelijk hapje vormen voor vissen.
De medusa hoofden Astroboa granulatus zie je als duiker alleen 's nachts op uitstekende delen van het koraal op plaatsen met veel stroming. Ze staan dan helemaal uit als een groot net en vangen plankton.
Wil je een foto maken dan moet je vlug zijn, zodra je met je lamp op het dier schijnt trekt hij zijn armen in. De truc is dan ook om het schijnsel van je lamp heel lichtjes op het dier te laten vallen en zo snel mogelijk een foto te maken. Overdag zijn de armen helemaal ingetrokken en lijken het kleine bolletjes.

tienarmige veerster

De veersterren zie je ook overdag. Deze dieren vangen ook plankton en vormen met hun armen vangnetten. De armen kleven en breken makkelijk af. Als je er tegenaan zwemt zitten delen van de armen op je duikpak of op je huid. Bij sommige mensen veroorzaken de armen op de huid ontstekingen als ze worden afgewreven. Op de twee foto's boven zie je een tienarmige veerster, eigenlijk vijfarmig maar aan de basis zijn de armen in twee gelijke delen verdeeld. Op de bovenste foto zit het dier geheel uitgespreid plankton te vangen, op de onderste zie je de cirri een soort pootjes waarmee het dier zich kan verplaatsen en vasthouden.

veelarmige veerster

veelarmige veerster op een draadvormig koraal

Zeesterren kom je in heel veel vormen en kleuren tegen. Sommige zijn echte roofdieren en leven van mosselen en andere schelpdieren. Andere leven van het op de bodem voor- komende micro materiaal, algen bacterien enz.

zeester, Fromia monillis

zeester
zeester

zeester, Linckia laevigata

zeester
zeester

Een grote en ook giftige zeester is de doornenkroon Acanthaster planci. Dit dier leeft van koraalpolypen. Hij stulpt zijn maag naar buiten over een stuk levend koraal en verteerd dan de polypen. Op plaatsen waar de doornenkroon veel voorkomt kunnen ze veel schade aanbrengen aan het koraal. Normaal gesproken worden ze door grote baarzen en de tritonslak gegeten zodat hun aantallen binnen de perken blijven.

Doornenkroon Acanthaster planci

Een erg giftige zee-egel is de lederzee-egel Asthenosoma marisrubri uit de Rode Zee. De witte blaasjes om de stekels bevatten een sterk gif.

erg giftige leder zee-egel Asthenosoma marisrubri

De Parsons hoed zee-egel is ook giftig. Bij alle zee-egels kun je beter de algemene regel voor onderwater toepassen: Handen Thuis!
De niet giftige soorten kunnen altijd nog voor een ontsteking zorgen als de naalden in het lichaam dringen en de aanhangende huidcellen van de zee-egel in de wond blijven zitten. Bij veel soorten zijn de kleur erg variabel en dat is ook bij deze soort het geval, zoals je aan de afbeeldingen kunt zien. Iets anders wat je op de foto kunt opmerken is dat de zee-egels zich graag camoufleren met dingen uit de omgeving.

giftige zee-egel Tripneustes gratilla

Het bedekken met losliggende voorwerpen uit de omgeving zorgt soms niet voor minder opvallen. In de Middelandse Zee zie je de zee-egels vaak van grote afstand omdat ze zich tooien met de lege schelpen van zeeoren. Deze lege schelpen hebben ze dan vast met de schitterende parelmoeren binnenkant naar buiten.
Eens vond ik een zee-egel die een wit plastic koffielepeltje met zich mee droeg.

zee-egel met lepel
mislukte camouflage

diadeem zeeegel